Een aantal maanden geleden werd ik benaderd door een goede vriendin Sabine of ik met haar mee wilde denken over een intensief traject waarin zij cliënten behandelt met PTSS. Sabine is GZ psycholoog. Zij heeft een eigen praktijk genaamd Diverso.
Diverso betekent in het Italiaans ‘anders’. Sabine is net even anders dan veel andere psychologenpraktijken. Naast algemene psychologische behandelingen biedt Sabine namelijk specifieke behandeltrajecten aan, zoals trajecten gericht op bevallingstrauma’s en/of –angst, zelfbeeld en op chronische pijn/lichamelijke klachten. En naast psychologische behandelingen biedt Sabine ook coachingstrajecten aan, op het gebied van psyche, leefstijl en voeding. Naast psycholoog is Sabine namelijk ook gediplomeerd voedingsdeskundige.
Afgelopen week vond dit intensieve traject plaats, waarbij ik op twee van de drie dagen een training faciliteerde. In deze blog wil ik jullie meenemen in de relatie tussen sporten en PTSS.
De Gevolgen van PTSS op de hersenen
Als je lijdt aan PTSS, sta je onder chronische stress. Tussendoor ervaar je weinig of geen ontspanning. Die chronische stress verandert je hersenwerking. Problemen met concentreren en het kortetermijngeheugen liggen op de loer. De veranderingen in de hersenen zijn zelfs onder de scan zichtbaar. Met name de hippocampus valt daarbij op. Dit gedeelte van je hersenen is onder andere verantwoordelijk voor informatieverwerking. Bij langdurige stress schrompelt de hippocampus ineen. Dat gebeurt onder invloed van het stresshormoon cortisol. Cortisol is een neurotoxische stof: het is schadelijk voor de hersenen. Onder invloed van langdurig hoge cortisolspiegels trekken de uiteinden van zenuwcellen zich terug, waardoor ze niet meer goed functioneren. Zenuwcellen van de hippocampus sterven zelfs af.
De neerwaartse stress-spiraal
Een slecht werkende hippocampus tast niet alleen je kortetermijngeheugen en je concentratievermogen aan. Een gezonde hippocampus remt ook je hormonale stressniveau. Wanneer de hippocampus minder functioneert, werkt de rem op je stress dus ook minder goed. Hierdoor ontstaat een gevaarlijke neerwaartse spiraal: minder rem geeft meer stress, waardoor meer cortisol wordt aangemaakt. Dit geeft nog meer schade aan de hippocampus en levert weer meer stress en cortisol op. De neerwaartse stress-spiraal is daarmee ingezet. Zo blij dat OERsterk mij dit heeft laten inzien.
Herstel door sporten
Onze hersenen, en met name de hippocampus, zijn gelukkig in staat de geleden schade weer te herstellen. Daarvoor moet je wel de vicieuze cirkel doorbreken. Een gezond leefpatroon helpt je daarbij. Voldoende slaap en een gevarieerd voedingspatroon zorgen voor een afname in de aanmaak van cortisol. Stap 1 is gezet. Vervolgens zorg je voor de juiste ‘voedingsstoffen’ voor het herstel. En dat is waar sporten om de hoek komen kijken.
Sport je PTSS-klachten weg
Als je gaat sporten, vindt er een toename plaats van diverse neurotransmitters. Die zorgen ervoor dat je zenuwen alle signalen goed kunnen doorgeven. Voorbeelden van neurotransmitters zijn dopamine, serotonine en endorfine.
Endorfine staat bekend als het snelst werkende anti-stresshormoon. Het kan binnen een minuut een stressreactie stilleggen.
Dopamine heeft alles te maken met motivatie en aandacht. Je humeur en gevoelens van welbehagen verbeteren onder invloed van dopamine. Ook het aandachtssysteem wordt aangezwengeld. Uit onderzoek is gebleken dat regelmatige lichaamsbeweging de opslag van dopamine in het brein verhoogt. Ook activeert beweging de productie van dopaminereceptoren in het beloningscentrum van het brein. Dit zorgt voor een bevredigend gevoel wanneer je iets hebt gepresteerd.
Met sporten verhoog je bovendien het gehalte aan serotonine. Deze stof draagt bij aan een goed humeur, impulscontrole en zelfvertrouwen. Ook neutraliseert serotonine het effect van cortisol. Je stressniveau loopt dus niet verder op. Serotonine speelt verder een belangrijke rol bij leerprocessen.
Bewegen helpt tegen PTSS-klachten, maar let op!
Lichaamsbeweging kan dus je stressniveau verlagen. Toch zijn er een aantal dingen waar je op moet letten. Te vaak en te intensief sporten werkt juist averechts. Intensief sporten veroorzaakt een toename van de stresshormonen adrenaline en cortisol. Die toename wil je juist voorkomen. Dit soort stresshormonen heb je al genoeg aangesproken en je wil je bijnieren niet onnodig (over)belasten.
Zorg altijd voor een coach die weet wat PTSS inhoudt. Alleen deze kan weten hoe die met jouw specifieke vraag om moet gaan. De eerste de beste sportclub bij jou in de buurt weet dat lang niet altijd.
Wat ondersteunt nog meer?
Steeds meer literatuur toont aan dat omega-3 vetzuren tal van gezondheidsvoordelen bieden, waaronder een verscheidenheid aan psychiatrische symptomen en stoornissen, waaronder stress, angst, cognitieve stoornissen, stemmingsstoornissen (ernstige depressie en bipolaire stoornis) en schizofrenie. Omega-3-vetzuren kunnen bovendien een veelbelovende behandelingsstrategie vormen bij patiënten met PTSS. Bovendien kunnen aanvullende omega-3-vetzuren, gezien de gunstige cardiovasculaire effecten, ook gunstig zijn voor de algemene gezondheidstoestand van deze personen.
Daarom raad ik de Pure-Omega-3 olie van EQology aan. De resultaten tonen aan dat bijna iedereen die gedurende 120 dagen de Pure Arctic Oil heeft gebruikt een sterk verbeterde vetzuur evenwicht bereikt. Pure Arctic Oil bevat pure omega-3 olie uit kabeljauw gevist uit de voedzame, arctische wateren voor de Noorse kust. Bestel HIER.
Conclusie
Sporten is absoluut goed in te zetten als therapie, of tenminste als onderdeel van de therapie (als aanvulling op de evidence-based psychologische therapieën voor PTSS, zoals (imaginaire) exposure en EMDR). In tegenstelling tot medicatie heeft sporten alleen maar positieve bijwerkingen. Als je de activiteit maar op de juiste manier inzet. Het leidt je af van negatieve gedachten, je piekergedrag neemt erdoor af en je gevoel van beheersing neemt toe, net als je eigen effectiviteitsverwachting. Bovendien ontstaat door sporten meer zelfwaarde en creëer je een positiever zelfbeeld.
De eerste resultaten van deze cliënte in dit traject zijn erg goed. Flinke daling van de PTSS klachten en ook andere (bijkomstige) klachten. Maar, over vier weken weten we pas echt meer.
Op naar meer!